Het personalisme is een wijsgerige stroming, verwant aan het existentialisme, die wortelt in de literatuur van de Bijbel en in de Joods-christelijke ervaring van een persoonlijke God. Ook buiten de wereld van het geloof bewijst het personalisme van cruciaal en blijvend belang te zijn voor de samenleving, het recht en de politiek. Het verzet zich tegen theorieën en praktijken die de mens tot een onderdeel van een groter geheel of totaliteit willen maken. Het benadert recht en rechtvaardigheid als de verantwoordelijkheid van de enkele persoon ten overstaan van de persoon van de ander. Een dergelijke ethiek is altijd (uit)vinding en schepping. Zoeken naar rechtvaardigheid in moraal, politiek en recht kent een kunstzinnige en creatieve dimensie en is nooit slechts een zaak van kennis (theorie) en toepassing.

De denkers die in dit boek worden besproken, trachten elk op eigen wijze recht te doen aan het dynamische karakter van de mens. Als persoon verstaat de mens zichzelf in de steeds veranderlijke relatie tot de ander, waarbij de relatie wordt begrepen langs de lijnen van de existentiële dialoog van Ik en Jij. De persoon geeft zich gestalte en constitueert zich door steeds opnieuw antwoord te willen geven op het appèl dat uitgaat van de singuliere ander.

De auteurs in dit boek onderzoeken deze gedachten door een bespreking van de meest vooraanstaande vertegenwoordigers van het wijsgerig personalisme: Martin Buber, Romano Guardini, Emmanuel Housset, Karl Jaspers, Ludwig Klages, Mohamed Aziz Lahbabi, Emmanuel Levinas, Emmanuel Mounier, Paul Ricoeur, Denis de Rougemont, Max Scheler, Paul Scholten, Miguel de Unamuno en Simone Weil.

Claudia Bouteligier is universitair docent Sociologie, theorie en methodologie aan de Erasmus School of Law in Rotterdam.

Timo Slootweg doceert Rechtsfilosofie en Ethiek aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden. Samen zorgden zij voor de redactie van deze uitgave.

*** Recensie: Paul van Tongeren, Filosofie-Tijdschrift, mei-juni 2020

√ Een welkome verschijning op het huidige intellectuele speelveld. …

√ De lezer is aangenaam verrast in dit boek uitgebreide en zeer goede presentaties te vinden van een aantal auteurs die in de standaardoverzichten van het personalisme vaak geen hoofdrol spelen. …

√ Een zeer aanbevelenswaardige kennismaking met of herinnering aan deze grote en nog steeds vitale Europese traditie van denken, die ... op een inclusieve manier de waardigheid van de menselijke persoon centraal stelt.

*** Recensie: JtV in Benedictijns Tijdschrift, 20-2

Rijke bundel die beslist niet alleen voor juristen en politieke denkers is, maar voor iedereen die een introductie wil in het actuele en relevante filosofische concept van de persoon.

*** Recensie: Frank van den Heuvel in CDV - Christen Democratische Verkenningen, Zomer 2020, 'Personalisme: hèt antwoord op Zoom'

√ Politici die het juiste alternatief zoeken voor individualisme hebben nu een nog steviger bundel te lezen. En hebben weer meer munitie in het debat en in de krant.

√ Het mooie van de hier besproken essays is dat de auteurs steeds spreken over ‘mensen’, en niet over ‘burgers’. Politici doen bijna altijd dat laatste. Bij ‘burgers’ denk ik aan een abstract iemand, iets juridisch, die voor het loket staat bij de overheid; bij ‘mensen’ daarentegen denk ik aan actieve lieden midden in de samenleving. En ja, personalisme verdraagt zich heel moeilijk met eindeloos thuiswerken, enkel online les krijgen, ontmoetingen via Zoom en de anderhalvemeterwereld. Personen willen nabij zijn, mensen omhelzen.

*** Interview met Marc van Dijk, TROUW 26 juni 2020

Religie staat buitenspel in het alledaagse gesprek over waarheid. Volgens de Leidse filosoof Timo Slootweg gaan we daarmee voorbij aan het universele, menselijke ‘verlangen naar leven’. Dat kun je ervaren in een niet-dogmatisch geloof.