Occurence

'Occurrence is het derde, en voorlopig het laatste, deel in een zeer verhelderende serie gewijd aan werken van hedendaagse IJslandse componisten, uitgevoerd door het 70 jaar oude nationale orkest van IJsland. Sprekend voor mezelf - en zeker voor vele anderen ook - is de serie een mijlpaal geweest, een project dat elke gewetensvolle verzamelaar van symfonische muziek gewoon op de plank moet hebben staan. Op drie cd's heeft Sono Luminus handig ingespeeld op de wereldwijd groeiende belangstelling voor de muziek van Daníel Bjarnason en Anna Thorvaldsdottir, door hun werken te gebruiken als een middel om nog eens zeven componisten met originele, substantiële stemmen te introduceren.Drie van de componisten die op Occurrence vertegenwoordigd zijn, keren terug van eerdere afleveringen in de serie. Naast Bjarnson - die ook steeds een inzichtelijke, sympathieke dirigent is geweest - horen we nieuw werk van Þuríður Jónsdóttir, wiens Flow and Fusion het eerste album Recurrence inluidde, en van Haukur Tómasson, wiens Piano Concerto No. 2 een hoogtepunt was van de tweede uitgave in de serie, Concurrence.Deze herhalingen blijken serendipitous, en laten nieuwe facetten van deze nieuwe bekende makers horen. Een daarvan, Bjarnason's eigen Vioolconcert, behoeft nauwelijks introductie, omdat het zijn verdiensten en aantrekkingskracht al heeft bewezen op concertpodia over de hele wereld sinds de wereldpremière in 2017 in de Hollywood Bowl. Pekka Kuusisto, de violist voor wie het stuk werd geschreven, demonstreert zijn volmaakte vaardigheid als virtuoos, medewerker en - niet in de laatste plaats - fluiter, en de orkestbegeleiding is, geen verrassing, levendig en alert.Waar Þuríður Jónsdóttir in Flow en Fusion een elektronische component vormgaf die was afgeleid van door orkestinstrumenten geproduceerde geluiden, nodigt ze in Flutter de buitenwereld uit naar binnen. In opdracht van Olivier Messiaen, die beroemde vogelgeluiden in zijn muziek verwerkte door middel van transcriptie, begeleidt Jónsdóttir solo fluit en orkest met gesampelde sprinkhanen en krekels, die charmante begeleiders blijken te zijn. Een soortgelijke continuïteit van techniek en geest geldt voor Tómassons In Seventh Heaven, dat, net als het eerder gehoorde pianoconcert, atletisch vertoon en histrionische gebaren vermijdt ten gunste van voortdurend verschuivende texturen. De muziek, gecomponeerd voor de opening van Reykjavik's verbluffende Harpa Concert Hall, glinstert, glinstert, verdwijnt en schokt, transformeert met de elementaire onvoorspelbaarheid van het licht dat over Harpa's dramatische kristalheldere buitenkant speelt. Elk van de twee nieuwkomers in het ISO Project die op Occurrence te horen zijn, Magnús Blöndal Jóhannsson en Veronique Vaka, onthult nog meer aspecten van het doorlopende verhaal dat IJslandse muziek is. Jóhannsson (1925-2005), een componist, pianist, dirigent en radioproducer die zijn opleiding aan de Juilliard School voltooide, wordt beschouwd als IJsland's eerste 12-tooncomponist, en ook als een van de pioniers van de elektronische muziek. Maar in Adagio, gecomponeerd in 1980 na een stilte van bijna tien jaar, liet Jóhannsson zijn eerdere instrumenten achter zich en omarmde in plaats daarvan een geheel eigen melancholische lyriek. Als Jóhannssons stuk suggereert dat IJslandse muziek floreert wanneer een schepper afziet van geïmporteerde technieken en idiomen, dan is Vaka's Lendh het bewijs dat IJsland graag een nieuwkomer verwelkomt die bereid is om zijn geest en gewoonten te omarmen. Vaka, een Canadese componiste en celliste, voltooide haar master in Reykjavik, en vestigde zich daarna in het zuiden van IJsland. Ze baseerde Lendh op haar indrukken van Krýsuvík, een prachtig ruig geothermisch gebied op 35 kilometer afstand van de hoofdstad. 'Ik heb de geologische en geografische kenmerken van het gebied geanalyseerd,' schreef Vaka in een programmatoelichting bij de première van het werk in 2019, 'en het landschap zoals ik het waarneem omgezet in muzikale notatie.' Als de vraag of een land kan worden gehoord in de klank van zijn muziek een vraag is die door de drie delen van The ISO Project heeft gelopen, zorgen de steile contouren en de kolkende energie van Lendh voor een krachtige bevestiging.' - Steve Smith