De correspondentie van Desiderius Erasmus

De correspondentie van Desiderius Erasmus
Deel 15 - Brieven 2082 - 2203

In dit vijftiende deel van de integrale uitgave van alle 3141 brieven van en aan Erasmus zijn de brieven opgenomen die in de eerste zeven maanden van 1529 werden geschreven.

De belangrijkste gebeurtenis in dit jaar is zonder twijfel Erasmus' verhuizing in april van Bazel naar Freiburg. De toegenomen spanningen tussen de evangelische meerderheid en de katholieke minderheid ontlaadden zich begin februari in een beeldenstorm, waarna de mis formeel werd afgeschaft. In zijn brieven aan Willibald Pirckheimer geeft Erasmus een uitvoerige beschrijving van de verslechterende toestand die hem definitief deed besluiten Bazel te verlaten. Ondanks de onrustige situatie in Bazel had Erasmus zijn werkzaamheden onverminderd voortgezet. Eind februari verscheen de tweede editie van Seneca met een uitgebreide opdrachtbrief aan Piotr Tomicki, bisschop van Krakau. In het najaar verschenen de Opera omnia van Augustinus in tien delen, opgedragen aan de primaat van Spanje, Alfonso Fonseca. In de opdrachtbrief geeft Erasmus niet alleen een levendige beschrijving van Augustinus, maar ook van de problemen die hij in de loop der jaren bij het gereedmaken van de teksten was tegengekomen. Daarnaast verschenen er twee kleinere werken. De vidua christiana werd opgedragen aan de jonge weduwe Maria van Hongarije, die later als landvoogdes der Nederlanden Erasmus zou uitnodigen zich in zijn geboorteland te vestigen. Het tweede werk, De pueris instituendis, waarin Erasmus zijn pedagogische idealen uiteenzette, droeg hij op aan de jonge hertog Willem van Kleef. Voorts liet Erasmus een tweede editie van zijn Ciceronianus verschijnen waarin hij passages corrigeerde die in de eerste editie veel commotie teweeg hadden gebracht.

Ook persoonlijke twisten bleven Erasmus bezighouden. Begin 1529 laaide de controverse met Heinrich Eppendorf weer op. Erasmus en Eppendorf beschuldigden elkaar van het schenden van de overeenkomst die een jaar eerder na een heftig conflict was getekend. Meningsverschillen met Spaanse en Franse theologen (Luis de Carvajal, Alberto Pio en Noël Béda) duurden onverminderd voort. Op 17 april werd Erasmus' vriend Louis de Berquin op beschuldiging van ketterij na drie processen in Parijs terechtgesteld; deze executie wordt in de brieven 2158 en 2188 beschreven.
De laatste brief in dit deel, brief 2203, vormt het voorwoord bij Erasmus' Opus epistolarum, een uitgave van alle eerder verschenen brieven, aangevuld met meer dan vierhonderd nieuwe.